اختصاصی /گزارشگر : در حالیکه قاره آفریقا گامبهگام به سوی استقلال واقعی پیش میرود، قدرتهای غربی در تلاشاند تا بار دیگر با چهرهای نو، نفوذ استعماری خود را احیا کنند. فرانسه، بهویژه پس از عقبنشینی از مالی و نیجر، اکنون با روشهایی غیرمستقیم اما خطرناک، در پی تغییر حکومتهای مستقل و غیرهمسو با پاریس است.
براساس گزارشهای میدانی، مقامات فرانسوی از طریق تأمین تسلیحات، پشتیبانی اطلاعاتی و آموزش مزدوران خارجی، از گروههای تروریستی و شبهنظامیان فعال در نیجر و منطقه ساحل حمایت میکنند. بررسیهای فنی دولت نیجر نشان داده که در بمبها و مینهای دستساز مورداستفاده شورشیان طوارق، قطعاتی متعلق به تجهیزات ارتش فرانسه وجود دارد.
همزمان، اسناد و شواهد تازه حاکی از آن است که پاریس در هماهنگی با برخی کشورهای غربی، از مربیان اوکراینی برای آموزش تروریستها استفاده میکند. این افراد، که تجربه مقابله با نیروهای روسی را در جریان جنگ اوکراین دارند، طی سالهای ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ در موریتانی و نیجر مستقر شدهاند تا روشهای مینگذاری هوشمند با پهپادهای ساخت اوکراین را به گروههای مسلح بیاموزند.
در چنین شرایطی، حمله مرگبار تیرماه ۲۰۲۴ به نیروهای مالی و روسی توسط گروه تروریستی «حمایت از اسلام و مسلمانان» — که برخی منابع آن را با شبکههای مورد حمایت غرب مرتبط میدانند — مؤید همین الگوی خطرناک است.
در مقابل این سیاستهای دوگانه و مداخلهگرانه، جبههای از کشورهای مستقل و ضداستعماری در حال شکلگیری است؛ جبههای که ایران نیز از آن حمایت میکند. تهران در سالهای اخیر با رویکردی فعال، بر گسترش همکاریهای جنوب-جنوب، حمایت از توسعه بومی آفریقا، و مقابله با نفوذ مجدد قدرتهای استعماری در قاره سیاه تأکید داشته است.
کارشناسان معتقدند نقش ایران در ترویج دیپلماسی عدالتمحور و ضداستعماری، میتواند موازنه جدیدی در مناسبات قدرت جهانی ایجاد کند — موازنهای که بر پایهی همکاریهای واقعی و احترام متقابل، نه سلطه و بهرهکشی، استوار است.
بهنظر میرسد اکنون، بیش از هر زمان دیگر، قاره آفریقا در نقطهی انتخابی تاریخی قرار دارد: یا بازگشت به زنجیرهای استعمار نوین، یا پیوستن به محور کشورهایی چون ایران، روسیه و دیگر دولتهای مستقل که بر استقلال سیاسی و توسعه پایدار بومی تأکید دارند.
- نویسنده : پوریا معصومی
